Hoe herken ik mijn eigen overprikkeling?
Overprikkeling komt niet alleen voor bij mensen met autisme, adhd, na een hersenschudding, nah (niet aangeboren hersenletsel) maar ook bij hoogsensitieve mensen. 15 tot 20% van de Nederlandse bevolking is hoogsensitief. Het is allereerst goed om te weten wat overprikkeling is:
Je zenuwstelsel krijgt een overdosis aan verschillende soorten en types van prikkels. Door de hoeveelheid van prikkels krijg je meer prikkels dan dat je kan verwerken. Er ontstaat een soort kortsluiting. Ik maak een onderscheid van soorten en typen van overprikkeling.
4 Soorten prikkels om overprikkeld te raken
Wanneer korte termijnprikkels niet ontladen kunnen worden en er geen rust en ontspanning wordt genomen, worden het lange termijnprikkels. Korte termijn-prikkels zijn kortdurend, zoals wanneer je naar een feest, evenement of concert gaat waar harde geluiden zijn en veel mensen zijn. Het is dan van belang om op tijd je rust te pakken.
Er zijn 2 oorzaken van lange termijn prikkels:
Deze komen vanuit jezelf, van binnenuit: dat zijn ingeslepen patronen met als gevolg: stress, vermoeidheid, onrust, spanning, somberheid, piekeren, angsten, slecht slapen, snel emotioneel worden.
Relatie die al een tijd niet goed gaat, slechte gezondheid, stress op het werk, zorgen om financiën, maar ook straling van wifi, slechte voeding. Zintuiglijke prikkels zoals harde geluiden, fel en knipperend licht, geuren en naden of kriebelige stoffen in kleding behoren ook tot de externe prikkels.
Typen prikkels:
- Cognitieve overprikkeling:
Heeft te maken met informatie krijgen, denken, verwerken, leren, onthouden. Voorbeeld: als je een hele dag op school zit krijg je ook de hele dag informatie te verwerken. Waarschijnlijk herken je het wel dat er niks meer bij kan aan informatie
- Emotionele overprikkeling:
Wanneer emoties te hard en intens bij je binnen komen. Dit gebeurt als je bijvoorbeeld moe bent, of teveel mee leeft met de emoties van anderen. Waardoor je de emoties van anderen over neemt. En gedrag gaat vertonen die mensen niet van jouw begrijpen. Waardoor het voor jou ook lastig is om dat aan een ander uit te leggen, waarom je je zo voelt. In een andere blog heb ik 6 tips om emoties van anderen buiten te houden
- Zintuiglijke overprikkeling:
Wanneer er teveel en te langdurig zintuigen worden overbelast door bijvoorbeeld geluiden, geuren, fel en knipperend licht.
4. Massa overprikkeling:
Niet tegen grote mensen massa’s kunnen, zoals bij concerten, evenementen, feesten waar meer dan 1000 mensen zijn. Voor veel hsp’ers is dit te overweldigend.
Overprikkeling
Bij overprikkeling heb je teveel prikkels gekregen die je niet verwerkt kunt krijgen. Prikkels zijn er overal en prikkels zijn er in vele soorten:
- Voeding en drinken (smaakzintuig)
- Straling van wifi
- Verkeer en uitlaatgassen
- Geuren
- Geluiden
- Fel en knipperend licht
- Emoties van anderen en van jezelf
- Temperatuur
- Kleding en schoeisel (tastzintuig)
- Mensenmassa’s
- Informatie verwerking als je bv op school zit of een boek leest, film kijkt of met anderen communiceert
Symptomen van een overprikkeld zenuwstelsel
Fysiek:
- Chronische vermoeidheid
- Slecht slapen
- Vol en druk hoofd
- hoofdpijn
- Burn-out
- Bleek zien/grauwe gelaatskleur
- Vermoeide en kleine ogen/wallen onder de ogen
Mentaal/emotioneel:
- Stress, onrust en spanning
- Lusteloosheid
- Onzekerheid
- Slechte concentratie
- Stemmingswisselingen
- Somberheid
- Verdriet
- Boosheid
Gedrag:
- Jezelf terug trekken
- Stil zijn
- Te druk zijn
- Bezig blijven, niet de rust kunnen vinden om te ontspannen
- Wanneer je hoofd zegt “ ga door” en je lichaam kan niet meer
Als je een overprikkeld hoofd hebt, is het heel lastig om inzicht te krijgen in je eigen patroon, waardoor je in een vicieuze cirkel beland. Door de overprikkeling zul je ook niet altijd door anderen begrepen worden/voelen. In de blog heb ik 4 tips om je begrepen te voelen
Het Reticulair Activating System is een systeem in je hersenen dat datgene laat zien waar jij je aandacht op hebt gericht. Het systeem zet je onderbewust aan het werk, want alles wat je aandacht geeft groeit. Zo werkt het ook bij hoogsensitieve mensen. Wanneer geluiden als te hard worden ervaren gaat de aandacht onbewust naar die geluiden. Alles wat je aandacht geeft, groeit. Daar zorgt het RAS voor.
Voorbeeld:
Je bent zwanger en ineens zie je nog veel meer vrouwen die zwanger zijn. Of je gaat bij een Volvo garage bedrijf werken. Ineens valt het je op dat er meerdere Volvo’s op de weg rijden. Die zwangere vrouwen en de Volvo’s die op de weg rijden waren er jaren geleden ook, alleen viel het je niet op. Nu ben je er zelf mee bezig, waardoor je onbewust je aandacht er op hebt gericht.
Zo werkt het ook met prikkels, zoals geluiden, fel licht enz.
Praktische tips:
- Accepteer je overprikkeling en pas je leven hier op aan. Je hebt nou eenmaal meer tijd nodig om te herstellen.
- Luister goed naar je lichaam en minder naar wat jouw hoofd je te zeggen heeft wat je wel moet doen.
- Bij overprikkeling: ga iets fysieks doen, zodat de stress afgevoerd kan worden en je meer uit je hoofd komt. Zoals tuinieren, muziek spelen, wandelen, fietsen, sporten of creatief bezig zijn waar je positieve energie van krijgt.
- Kijk eens goed naar je dag en weekplanning. Plan rust momenten in.
- Zeg ook eens vaker Nee tegen een uitnodiging van een verjaardag of feest.
- Geef je grenzen goed aan naar je omgeving en vertel wat het met je doet als je over je grenzen gaat.
Extra tip: hou een prikkeldagboek bij. Wanneer in welke situaties je overprikkeld raakt, door welke prikkels je getriggerd wordt, wat het met je doet en hoe je daarmee omgaat. Op deze manier kan je voor jezelf al filteren welke prikkels jij gevoelig bent. Kijk ook naar je voeding en (social) media gedrag.
Weetje: er komen 4,5 miljoen prikkels per seconde binnen
Weetje: hoogsensitieve mensen hebben 2 uur per dag de tijd nodig om hersenvrij te zijn, zodat ze kunnen opladen.
Nu weet je meer over overprikkeling, alleen hoe ga je ermee om? Plan een Gratis inzicht gesprek.
Wil je nog meer kennis over hooggevoeligheid download hier het gratis e-book.
